Outros valores dos demostrativos

Acompañando ou substituíndo un nome -especialmente de persoa- asume un sentido despectivo, sobre todo se vai posposto: O neno ese é parvo / Ese é palimoco...

O mesmo valor pexorativo pode adquirir o neutro iso/aquilo: O vendedor queríame timar, aquilo non era un coche, era un cacharro.

Dependendo do contexto e da entoación, algunhas formas poden expresar certo valor afectivo ou irónico: ¡Este Tomás..., cando aprenderá!

Aquel e aquela poden ter funcións diferentes ás de demostrativo:

Substantivo:

Aquel e aquela poden ser usados como substantivos, con significado non definido. Esta polivalencia permite que o seu significado concreto varíe en cada caso segundo o contexto: Entrou na adega, foi ao pipo e abriu a aquela (= billa).

Verbo:

Do mesmo xeito funcionan os verbos aquelar e aqueloutrar: Mañá vou ir aquelar o coche ao taller (= reparar). Deixa aquelado o teu cuarto antes de saíres para o instituto.

Adverbio de tempo:

Daquela pode funcionar como adverbio de tempo, co significado de «naquela época», «naquel tempo»:  Daquela liamos novelas de vaqueiros (Cando eu era rapaz).

Conxunción:

Tamén pode ter o valor dunha conxunción consecutiva co significado de «polo tanto»: Rematastes as actividades, daquela podedes saír da aula.

Nesto/nisto, neso/niso, con isto, nestas, nesas, con estasadmiten un uso adverbial cun significado equivalente a «nese momento", "nese intre";Estabamos na clase de matemáticas e nisto petaron á porta (= nese intre, nese momento).

Valor aproximativo: a construción “a iso de” ten valor aproximativo na expresión de localización temporal: A iso das dez, chámame..

Afirmación: Iso é, iso si, iso xa adoitan empregarse para ratificar unha afirmación:

-Non esquezas o molete de pan de millo.

-Iso xa.