O participio
O participio posúe flexión de xénero e número. Algúns verbos teñen formas regulares e irregulares.
Os regulares fórmanse engadíndolle á raíz + vogal temática + o sufixo do, da,(con flexión ou non de xénero e número: dos,das).
Mancar: manc-a-do, manc-a-da.
Caer: ca-i-do, ca-i-da. (Observa que a VT da 2ª conxugación é –i-).
Vir: v-i-do, v-i-da.
As formas regulares empréganse como elemento auxiliado nas perífrases verbais:
Fago por falar con el, mais non o dou visto nunca.
Xa che teño dito que non me ergo cedo.
As formas irregulares funcionan como atributo nas construcións con ser e estar, como complemento predicativo e como adxacente dun nome.
A cea xa está paga.
Para mañá téñoche impresas as copias.
Gústanme as patacas caldudas.
Participios irregulares
Os participios
truncados son os participios
irregulares que aparecen en verbos da primeira
conxugación. Os que aparecen en verbos da
segunda e da terceira conxugación denomínanse participios fortes.
1ª: Calmado/calmo, cansado/canso, descalzado/descalzo, enxoitado/enxoito, escorrentado/escorreito,
espertado/esperto, fartado/farto, gañado/gaño...
Absolvido/absolto, aceso/acendido, acolleito/acollido, adscribido/adscrito, arrepeso/arrepentido, avolvido/avolto, chocado/choco, circunscribido/circunscrito, colleito/collido, comesto/comido, confundido/confuso, convertido/converso, corrompido/corrupto, describido/descrito, desenvolto/desenvolvido, desperto/despertado,disolvido/disolto, enceso/encendido, encolleito/encollido, envolto,envolveito/envolvido, enxoito/enxugado, escolleito/escollido...
Algúns antigos participios latinos son hoxe simples adxectivos (confuso, convicto, corrupto...), mesmo algúns son hoxe substantivos (cinto, escrita, suxeito, tinta...).
Practica
Pagado/
,
preñada/
, quedado/
, quentado/
, rizado/
, secado/seco,
soltado/
, suxeitado/
, voltado/
, zafado/
.
Practica
Escribido/
,
espertado/
, fartado/
, frito/
, gañado/
,
imprimido/
, inscribido/
, inquietado/
/inquedo,
limpado/
, morrido/
, mundo/
, nado/
, nubrado/
,
pagado/
, preñado/
, preso/
, recolleito/
,
resolvido/
, revolto/
, roto/
, sobrecollido/
,
soltado/
, suscribido/
, tolleito/
, torto/
,
volto/
.